Tiroid Kanseri

Tiroid kanseri hakkında bilinmesi gerekenler

• Tiroid kanseri nedir?
• Tiroid kanseri belirtileri nelerdir?
• Tiroid kanseri nedenleri nelerdir?
• Tiroid kanseri risk faktörleri nelerdir?
• Tiroid kanseri komplikasyonları nelerdir?
• Tiroid kanserine karşı hangi önlemler alınabilir?
• Tiroid kanseri tanısı nasıl yapılır?
• Tiroid kanserinin türleri nelerdir?
• Tiroid kanseri evreleri nelerdir?
• Tiroid kanseri tedavi yöntemleri nelerdir?

Tiroid kanseri nedir?

Tiroid kanseri, boynunuzun tabanında, Adem elmasının hemen altında bulunan kelebek şeklindeki bir bez olan tiroid bezinin hücrelerinde görülür . Tiroid beziniz kalp atış hızınızı, kan basıncınızı, vücut sıcaklığınızı ve vücut ağırlığınızı düzenleyen hormonları üretir.

Tiroid kanseri vakalarının çoğu tedavi ile iyileştirilebilmektedir.

Tiroid kanseri belirtileri nelerdir?

Tiroid kanseri tipik olarak hastalığın erken döneminde herhangi bir belirti veya işaret vermez. İlerlayen zamanlarda, aşağıdakilere sebep olabilir:

• Boynunuzdaki deri üzerinden hissedilebilen bir yumru
• Ses kısıklığında ilerleme dahil olmak üzere sesinizde değişiklikler
• Yutkunma güçlüğü
• Boyun ve boğazınızda ağrı
• Boynunuzda şişmiş lenf düğümleri

Ne zaman doktora görünmelisiniz?

Bu işaret veya belirtilerden herhangi birini yaşıyorsanız, doktorunuzdan randevu alın. Tiroid kanseri yaygın şekilde görülmez ve bu nedenle doktorunuz öncelikle belirti ve işaretlerinizin diğer nedenlerini araştırabilir.

Tiroid kanseri nedenleri nelerdir?

Tiroid kanserine yol açan etmenler tam olarak anlaşılabilmiş değildir. Ancak tiroid bezinizdeki hücreler genetik değişim geçirdiğinde (mutasyonlar) oluşur. Bu mutasyonlar hücrelerin hızlı büyümesi ve çoğalmasına imkan sağlar. Aynı zamanda, bu hücreler, normal hücrelerin aksine, ölme yeteneklerini kaybederler. Biriken anormal tiroid hücreleri bir tümör oluştururlar. Anormal hücreler yakındaki dokuları istila edebilir ve vücut boyunca yayılabilirler.

Tiroid kanseri risk faktörleri nelerdir?

Tiroid kanseri riskini artırabilecek faktörler aşağıdakileri içerir:

• Kadın cinsiyeti. Tiroid kanseri kadınlarda erkeklerden daha sık görülür.
• Yüksek düzeyde radyasyona maruz kalma. Yüksek düzeyde radyasyon maruziyetinin örnekleri arasında baş ve boyuna yönelik radyasyon tedavileri ve nükleer santral kazası veya silah testi gibi kaynaklardan serpinti yer alır.
• Belirli kalıtsal genetik sendromlar. Tiroid kanseri riskini artıran genetik sendromlar, ailesel medüller ve çoklu endokrin neoplazisini içerir.

Tiroid kanseri komplikasyonları nelerdir?

Tekrarlayan tiroid kanseri

Tiroid bezi alınmış olsa dahi ve tedaviye rağmen, tekrarlayabilir. Bu, mikroskobik kanser hücreleri tiroid bezi alınmadan önce tiroidin ötesine yayılırsa gerçekleşebilir.

Tiroid kanseri aşağıdaki bölgelerde nüksedebilir:

• Boyundaki lenf düğümleri
• Ameliyat sırasında bırakılan küçük tiroid dokusu parçaları
• Vücudun diğer alanları

Nükseden tiroid kanseri tedavi de edilebilir. Doktorunuz vücüdunuzun verdiği işaretlerini kontrol etmek için periyodik kan testleri veya tiroid taraması önerebilir.

Tiroid kanseri önlemek için neler yapılabilir?

Doktorlar, çoğu tiroid kanseri vakasında sorumlu etmeni bilmemektedir, ve bu nedenle, bu hastalık açısından ortalama risk altındaki insanlarda tiroid kanserini önlemenin bir yolu yoktur.

Yüksek risk altındaki insanlar için önleme

Medüller tiroid kanseri riskini artıran kalıtsal gen mutasyonu olan erişkinler ve çocuklara kanseri önlemek için tiroid cerrahisi geçirmeleri sıklıkla önerilir (profilaktik tiroidektomi). Seçeneklerinizi, tiroid kanseri riskinizi ve tedavi seçeneklerinizi açıklayabilecek bir genetik danışman ile görüşün.

Nükleer enerji santrali yakınında yaşayan insanlarda önleme

Nükleer santralde meydana gelen bir kaza sonucu yayılan serpinti, yakınlarda yaşayan insanlarda tiroid sorunlarına neden olabilir. Bir nükleer santralin 10 mil yakınında yaşıyorsanız, radyasyonun tiroid üzerindeki etkilerini engelleyen bir ilaç (potasyum iyodid) almanız uygun olabilir. Bir acil durum ortaya çıkmışsa, siz ve aileniz, tiroid problemlerini önlemeye yardımcı olması için potasyum iyodid tabletlerini alabilirsiniz.  Daha fazla bilgi için doktorunuza başvurabilirsiniz.

Tiroid kanseri tanısı nasıl yapılır?

Tiroid Biyopsisi

Tiroid kanseri tanısını koymak için kullanılan testler ve işlemler aşağıdakileri içerir:

• Fizik Muayene. Doktorunuz tiroidinizdeki fiziksel değişikliklere bakacak ve aşırı radyasyon maruziyeti ve aile öyküsünde tiroid tümörü gibi risk faktörlerinizi soracaktır.
• Kan testleri. Kan testleri tiroid bezinin normal çalışıp çalışmadığını belirlemeye yardımcı olur.
• Tiroid dokusundan örnek alınması. Doktorunuz, ince iğne biyopsisi sırasında, uzun ve ince bir iğneyi cildinizden tiroid nodülünün içerisine uzatır. Ultrason görüntülemesi, iğnenin hassas şekilde nodül içerisine ilerletilmesi için tipik olarak kullanılır. Doktorunuz, şüpheli tiroid dokusundan örnekler almak için bu iğneyi kullanır. Bu örnek, kanser hücrelerinin aranması için laboratuarda analiz edilir.
• Görüntüleme testleri. Doktorunuzun kanserinizin tiroid bezinin ötesine yayılıp yayılmadığını belirlemesine yardımcı olacak bir veya daha fazla görüntüleme testi yaptırabilirsiniz. Görüntüleme testleri içerisinde bilgisayarlı tomografi (BT) taraması, pozitron emisyon tomografi (PET) veya ultrason yer alabilir.
• Genetik test. Medüller tiroid kanseri olan bazı kişilerde diğer endokrin kanserlerle seyredebilecek genetik değişiklikler bulunabilir. Aile öykünüz, doktorunuzu kanser riskinizi artıran genleri aramak için genetik test önermesi konusunda uyarabilir.

Tiroid kanserinin türleri nelerdir?

Tiroid kanserinin türü tedaviyi ve hastalığın seyrini belirler. Tiroid kanseri türleri aşağıdakileri içerir:

• Papiller tiroid kanseri. Tiroid kanserinin en yaygın görülen türü olan papiller tiroid kanseri, tiroid hormonlarını üreten ve depolayan foliküler hücrelerden kaynaklanır. Papiller tiroid kanseri her yaşta ortaya çıkabilir, ancak en sık 30 ila 50 yaşları arasındaki insanları etkiler.
• Foliküler tiroid kanseri. Foliküler tiroid kanseri de tiroidin foliküler hücrelerinden köken alır. Genellikle 50 yaşının üzerindeki insanları etkiler. Hurthle hücre kanseri, folliküler tiroid kanserinin nadir ve potansiyel olarak daha agresif bir foliküler tiroid kanseri türüdür.
• Medüller Tiroid Kanseri. Medüller tiroid kanseri, kalsitonin hormonunu üreten C hücreleri olarak adlandırılan tiroid hücrelerinde başlar. Kandaki yükselen kalsitonin seviyeleri medüller tiroid kanserini çok erken evrede gösterebilir. Belirli genetik sendromlar medüller tiroid kanseri riskini artırmakla birlikte bu genetik bağlantı yaygın değildir.
• Anaplastik tiroid kanseri. Anaplastik tiroid kanseri, tedavisi çok güç olan nadir ve hızlı büyüyen bir kanserdir. Anaplastik tiroid kanseri tipik olarak 60 yaş ve üzerindeki yetişkinlerde ortaya çıkar.
• Tiroid lenfoması. Tiroid lenfoması, tiroid bezindeki bağışıklık sistemi hücrelerinde başlayan ve çok hızlı büyüyen tiroid kanserinin nadir görülen bir türüdür. Tiroid lenfoması tipik olarak yaşlı erişkinlerde görülür.

Tiroid kanseri tedavi yöntemleri nelerdir?

Tiroid kanserinizin tedavi seçenekleri kanserinizin evresine, genel sağlık durumunuza ve tercihlerinize bağlıdır.

Tiroid kanseri vakalarının çoğu tedavi ile iyileştirilebilmektedir.

Cerrahi

Paratiroid bezleri

Tiroid kanser, bulunan çoğu kişi tiroid bezinin tümünü veya çoğunu aldırmak için ameliyat edilir. Tiroid kanserini tedavi etmek için yapılan ameliyatlar aşağıdakileri içerir:

• Tiroid bezinin tamamının veya çoğunun alınması (tiroidektomi). Çoğu vakada, doktorlar tiroid kanserini tedavi etmek için tiroid bezinin tamamen çıkarılmasını önermektedir. Cerrahınız, tiroid bezinize erişmek için boynunuzun tabanında bir kesi yapar.

Çoğu olguda, cerrah paratiroid hasarı riskini azaltmak için paratiroid bezlerinin etrafında küçük halkalar şeklinde tiroid dokusu bırakır. Bazen, cerrahlar buna tama yakın tiroidektomi demektedir.

• Boyundaki lenf düğümlerinin alınması. Cerrahınız, tiroid bezinizi alırken, boynunuzdaki genişlemiş lenf düğümlerini alabilir ve bunları kanser hücreleri açısından test edebilir.
• Tiroidin bir kısmının alınması (tiroid lobektomi). Tiroid kanserinin çok küçük olduğu bazı durumlarda, cerrahınız tiroid bezinizin sadece bir tarafını (lobunu) almayı önerebilir.

Tiroid ameliyatı kanama ve enfeksiyon riski taşımaktadır. Ameliyat sırasında paratiroid bezlerinizde hasar meydana gelerek vücudunuzdaki kalsiyum seviyelerinin düşmesine yol açabilir. Ayrıca, ses tellerinize bağlı sinirlerin kazaen hasar görerek ses tellerinin paralizi, ses kısıklığı, sesin incelmesi veya solunum güçlüğüne yol açma riski de bulunmaktadır.

Tiroid hormonu tedavisi

Tiroidektomi sonrası, tiroid hormon ilacı levotiroksini (Levoxyl, Synthroid, ve diğerleri) yaşamınız boyunca kullanacaksınız.

Bu ilacın iki faydası vardır: Tiroidinizin normal şartlarda üreteceği hormonun eksikliğini yerine koyar ve hipofiz bezindeki tiroid stimüle edici hormon (TSH) üretimini baskılar. Yüksek TSH seviyeleri kalan kanser hücrelerini büyümek için uyarması ihtimal dâhilindedir.

Doktorunuz sizin için uygun dozu bulana kadar tiroid hormon seviyenizi kontrol etmek için muhtemelen birkaç ayda bir kan testi yaptıracaksınız. Kan testleri yıllık olarak devam edebilir.

Radyoaktif İyot

Radyoaktif iyot tedavisi, iyotun radyoaktif formunu yüksek dozlarda kullanır.

Radyoaktif iyot tedavisi, geride kalan sağlıklı tiroid dokusunun yanı sıra ameliyat sırasında çıkarılmamış olan mikroskopik tiroid kanseri alanlarını yok etmek için tiroidektomi sonrasında sıklıkla kullanılır. Radyoaktif iyot tedavisi ayrıca tedaviden sonra tekrarlayan veya vücudun diğer bölgelerine yayılan tiroid kanserinin tedavisinde de kullanılabilir.

Radyoaktif iyot tedavisi, yutacağınız bir kapsül veya sıvı olarak verilir. Radyoaktif iyot, öncelikle tiroid hücreleri ve tiroid kanseri hücreleri tarafından alınır ve böylelikle vücudunuzdaki diğer hücrelere zarar verme riski düşüktür.

Yan etkileri şunları içerebilir:

• Bulantı
• Ağız kuruluğu
• Göz kuruluğu
• Koku veya tat hissinde değişiklik
• Halsizlik

Radyoaktif iyodinin çoğu, tedaviden sonraki ilk birkaç günde idrarın içinde vücudunuzdan atılır. Diğer insanları radyasyondan korumak için o dönemde almanız gereken önlemler için talimatlar verilecektir. Örneğin, sizden diğer insanlarla ve özellikle de çocuklar ve hamile kadınlarla yakın temastan geçici olarak kaçınmanız istenebilir.

Harici Radyasyon Terapisi

Radyasyon terapisi, X ışını ve proton gibi yüksek enerjili ışınları vücudunuzdaki doğru noktalara yönlendiren bir makine kullanılarak dışarıdan da verilebilir(harici radyasyon terapisi). Bu tedavi tipik olarak her seferinde birkaç dakika olmak üzere yaklaşık beş hafta süreyle haftada beş gün uygulanır. Tedavi esnasında, etrafında bir makinenin hareket ettiği bir masaya uzanacaksınız.

Harici ışın radyasyon tedavisi, ameliyat olamıyorsanız ve kanseriniz radyoaktif iyot tedavisi sonrası büyümeye devam ederse bir seçenek olabilir. Radyasyon tedavisi, kanserinizin nüksetme riskinde artış bulunuyorsa, ameliyat sonrasında da önerilebilir.

Kemoterapi

Kemoterapi, kanser hücrelerini öldürmek için kimyasalları kullanan bir ilaç tedavisidir. Kemoterapi tipik olarak bir toplar damardan infüzyon şeklinde verilir. Kimyasallar vücudunuzun geneline yayılarak kanser hücreleri de dâhil olmak üzere hızlı büyüyen hücreleri öldürürler.

Kemoterapi, tiroid kanserinin tedavisinde yaygın olarak kullanılmaz, ancak diğer tedavilere yanıt vermeyen bazı kişilerde fayda sağlayabilir. Kemoterapi, anaplastik tiroid kanseri bulunan kişilerde radyasyon tedavisiyle birleştirilebilir.

Kanserin içerisine alkol enjekte edilmesi

Alkol ablasyonu, enjeksiyonun kesin olarak doğru yere yapılmasını sağlamak üzere ultrason benzeri bir görüntüleme yöntemi kullanılarak küçük tiroid kanserlerinin içerisine alkol enjekte edilmesini kapsar. Bu tedavi, ameliyat sırasında kolayca erişilemeyen bölgelerde ortaya çıkan kanserin tedavisinde faydalıdır. Doktorunuz, boynunuzdaki küçük bölgelerle sınırlı nüks tiroid kanseriniz varsa, bu tedaviyi önerebilir.

Hedefe yönelik ilaç tedavisi

Hedefe yönelik ilaç tedavisi, kanser hücrelerinizdeki belirli zaaflara saldıran ilaçları kullanır.

Tiroid kanserini tedavi etmek için kullanılan hedefe yönelik ilaçlar aşağıdakileri içerir:

• Cabozantinib (Cometriq)
• Sorafenib (Nexavar)
• Vandetanib (Caprelsa)

Bu ilaçlar, kanser hücrelerinin büyümesini ve bölünmesini bildiren sinyalleri hedef alır. İlerlemiş tiroid kanseri olan insanlarda kullanılırlar.

Destekleyici (palyatif) bakım

Palyatif bakım, ağrıyı ve ciddi hastalıkların diğer belirtilerini hafifletmeye odaklanan uzmanlaşmış tıbbi bakımdır. Palyatif bakım uzmanları, devam eden bakımınızı tamamlayan ayrı bir destek katmanı sağlamak amacıyla sizinle, ailenizle ve diğer doktorlarla birlikte çalışırlar. Palyatif bakım, ameliyat, kemoterapi veya radyasyon tedavisi gibi diğer agresif tedaviler devam ederken kullanılabilmektedir.

Palyatif bakım diğer bütün uygun tedavilerle birlikte kullanıldığında, kanserli insanlar kendilerini daha iyi hissedebilirler ve daha uzun yaşayabilirler.

Palyatif bakım, içerisinde doktorların, hemşirelerin ve özel eğitim almış diğer sağlık çalışanlarının yer aldığı bir ekip tarafından verilir. Palyatif bakım ekipleri, kanserli insanlar ve ailelerinin hayat kalitesini arttırmayı amaçlarlar. Bu bakım türü, alabileceğiniz iyileştirici tedaviler veya diğer tedavilerin yanı sıra sunulur.