Prostat Bezi
PSA testi, öncelikle prostat kanserinin taranması için kullanılan bir kan testidir.
Bu test, prostat spesifik antijenin (PSA) kanınızdaki miktarını ölçer. PSA, erkeklerde mesanenin hemen altındaki küçük bir bez olan prostattaki hem kanserli hem de kanserli olmayan hücreler tarafından üretilen bir proteindir.
PSA, en yoğun şekilde yine prostatta üretilen meni içerisinde bulunur. Az miktardaki PSA normal şartlarda kan dolaşımında bulunur.
PSA testi, prostat kanserinin varlığını gösterebilecek yüksek PSA seviyelerini tespit edebilir. Bununla birlikte, büyümüş veya bir iltihabi durumun bulunduğu prostat bezi gibi birçok diğer rahatsızlık da PSA seviyelerini yükseltebilir. Bu nedenle, yüksek PSA skorunun ne anlama geldiğinin belirlenmesi karmaşık olabilir.
PSA testiyle ilgili birçok çelişkili öneri bulunmaktadır. Bir PSA testi yaptırma kararı vermek için konuyu risk faktörlerinizi göz önünde bulundurup sizin kişisel tercihlerinizi düşünebilecek doktorunuzla görüşün.
Prostat kanseri, kansere bağlı ölümlerin yaygın ve sık görülen nedenidir. Erken tespit, uygun tedaviyi zamanında almak açısından önemli bir araç olabilir.
Prostat kanserli erkeklerde PSA seviyeleri yükselmiş olabilir. Bununla birlikte, birçok kanser dışı rahatsızlık da PSA seviyesini yükseltebilir. PSA testi PSA’nın kandaki yüksek seviyelerini tespit edebilir, ancak prostat bezindeki rahatsızlıkla ilgili kesin tanısal bilgi sağlamaz.
PSA testi sadece prostat kanserinin erken bulgularını taramak için kullanılan bir araçtır. Çoğunlukla PSA testine ilave olarak yapılan diğer bir yaygın tarama testi parmakla yapılan rektum muayenesidir.
Bu testte, doktorunuz bir eldiven takıp eldivene bir kayganlaştırıcı sürdükten sonra prostat bezine ulaşmak üzere parmağını rektumunuzun içine sokar. Doktorunuz, prostat bezini hissederek veya bez üzerine bastırarak bezde anormal yumru veya sert alanlar bulunup bulunmadığı konusunda bir fikre varabilir.
Ne PSA testi ne de parmakla yapılan rektum muayenesi doktorunuza prostat kanseri tanısı koymak için yeterli bilgi sağlayabilir. Bu testlerdeki anormal sonuçlar doktorunuzu bir prostat biyopsisi önermeye yönlendirebilir.
Bu işlemde, laboratuarda incelemek üzere doku örnekleri alınır. Kanser tanısı biyopsi sonuçlarını esas alır.
PSA testi hali hazırda prostat kanseri tanısı konulmuş erkeklerde aşağıdaki amaçlarla kullanılabilir:
Profesyonel kuruluşlar bir PSA tarama testini kimlerin yaptırması gerektiği ve kimlerin yaptırmaması gerektiği konusundaki önerilerinde farklılık göstermektedir. PSA testinin faydaları, sınırlamaları ve potansiyel risklerinin doktorunuzla konuşulması bilgiye dayalı karar vermenizde size yardımcı olabilir.
PSA testi prostat kanserinin erken evrede tespit edilmesine yardımcı olabilir. Kanserin tedavisi kolaydır ve tanısının erken evrelerde konulması durumunda tedavinin şifayla sonuçlanması daha olasıdır.
Diğer yandan, testin faydası konusunda bir hükme varmak için erken tespit ve erken tedavinin tedavi sonuçlarını iyileştirip iyileştirmeyeceğini ve prostat kanserine bağlı ölümlerin sayısını azaltıp azaltmayacağını bilmek önemlidir.
Buradaki temel konu prostat kanserinin tipik olarak izlediği seyirdir. Prostat kanseri çoğunlukla uzun yıllar boyunca yavaşça ilerler. Bu nedenle, bir erkekte hiçbir zaman belirti vermemiş veya yaşamı boyunca hiçbir zaman bir tıbbi sorun haline gelmemiş bir prostat kanseri bulunabilir.
PSA testinin sınırlamaları aşağıdakileri içerir:
PSA testinin potansiyel riskleri, ileri testler yaptırma ve prostat kanseri tedavisi alma kararı gibi test sonuçlarını esas alan tercihlerinizle ilişkilidir. Bu riskleri aşağıdakileri içerir:
Bir hemşire veya tıp teknisyeni, büyük olasılıkla kolunuzdan olmak üzere, bir toplardamarınızdan kan almak için bir iğne kullanacaktır. Kan örneği daha sonra PSA seviyenizi ölçmek için laboratuarda analiz edilir.
Sonuçlar
PSA testlerinin sonuçları mililitre kanda nanogram PSA (ng/ml) şeklinde rapor edilir. Normal ve anormal PSA seviyesi arasında özel bir eşik değer bulunmamaktadır. Doktorunuz, PSA testinizin sonuçlarını esas alarak size bir prostat biyopsisi önerebilir.
Doktorunuz, kanserli dokuyu test etmek için bir biyopsi işlemi isteme kararını vermeden önce PSA sonuçlarını yorumlamanın diğer yollarını izleyebilir. Diğer yöntemlerin amacı PSA testinin bir tarama aracı olarak doğruluğunun iyileştirilmesidir.
Araştırmacılar, ölçülebilir bir fayda sağlayıp sağlamadıklarını belirlemek için PSA testinin çeşitlerini araştırmayı sürdürmektedir.
PSA testinin çeşitleri aşağıdakileri içerir:
