Karsinoid tümör nedir?
Karsinoid tümör, vücudunuzun çeşitli yerlerinde oluşabilecek yavaş büyüyen bir kanser türüdür. Karsinoid tümörler nöroendokrin tümörlerin bir alt kümesidir. Genellikle sindirim kanalı (mide, apandis, ince bağırsak, kalın bağırsak, rektum) veya akciğerlerde başlar.
Karsinoid tümörler sıklıkla hastalık ilerleyene dek belirti ve bulgulara neden olmaz. Karsinoid tümörler vücudunuzda diyare veya ciltte kızarıklık gibi belirti ve bulgulara sebep olacak hormonlar üretebilir ve salgılayabilirler.
Karsinoid tümörlerin tedavisi genellikle cerrahi ile olur ve ilaç tedavisi içerebilir.
Karsinoid tümör belirtileri nelerdir?
Bazı vakalarda, karsinoid tümörler hiçbir belirti veya bulguya neden olmaz. Oluştuklarında belirti ve bulgular belirsizdir ve tümörün konumuna bağlı olarak değişir.
Akciğerde karsinoid tümör belirtileri nelerdir?
Karsinoid akciğer tümörlerinin belirti ve bulguları:
- Göğüs ağrısı
- Hırıltılı solunum
- Yüzeyel (kısa) solunum
- Diyare
- Yüzde ve boyunda kızarma veya sıcaklık hissi (flushing)
- Kilo alma -Özellikle karın çevresi ve sırtın üst bölümü-
- Ciltte pembe veya mor, çatlak benzeri izler
İlgili yazı: Akciğerde Karsinoid Tümörleri
Sindirim kanalında karsinoid tümör belirtileri nelerdir?
Sindirim kanalında bulunan karsinoid tümörlerin belirti ve bulguları:
- Karın ağrısı
- Diyare
- Bulantı, kusma ve bağırsak tıkanıklıkları
- Rektal kanama
- Rektal ağrı
- Yüzde veya boyunda kızarma veya sıcaklık hissi (flushing)
Ne zaman doktora görünmeli
Sizi rahatsız eden herhangi bir belirti veya bulguya sahipseniz ve ısrarcı oluyorsa doktorunuzdan randevu almalısınız.
Karsinoid tümörlerin sebepleri nelerdir?
Karsinoid tümörlere neyin sebep olduğu açık değildir. Genellikle bir hücre DNA’sında mutasyon geliştiğinde kanser oluşur. Mutasyonlar, normal hücrelerin ölmesi gerekirken kanser hücrelerinin büyüyüp çoğalmaya devam etmesini sağlar.
Biriken hücreler bir tümör şeklini alır. Kanser hücreleri çevre sağlıklı dokuları ele geçirebilir ve vücudun diğer kısımlarına yayılabilir.
Doktorlar karsinoid tümörlere yol açan mutasyonlara neyin sebep olduğunu bilmiyor. Ancak karsinoid tümörlerin nöroendokrin hücrelerde geliştiğini biliyorlar.
Nöroendokrin hücreler vücut genelinde çeşitli organlarda bulunur. Hem sinir hücresi fonksiyonu hem de hormon üreten endokrin hücre fonksiyonu yaparlar. Nöroendokrin hücreler tarafından üretilen bazı hormonlar kortizol, histamin, insülin ve serotonindir.
Karsinoid tümör risk faktörleri nelerdir?
Karsinoid tümör riskini artıran faktörler:
- Yaş. Yaşı ileri yetişkinlerin karsinoid tümör tanısı alması, genç bir insana veya bir çocuğa göre daha yüksek bir ihtimaldir.
- Cinsiyet. Kadınların karsinoid tümör sahibi olma ihtimali erkeklere göre daha yüksektir.
- Aile öyküsü. Ailede tip 1 Çoklu Endokrin Neoplazi (MEN) geçmişi olması karsinoid tümör riskini artırır. MEN 1 sahibi bireylerde endokrin sistem bezlerinde çok sayıda tümör oluşur.
Karsinoid tümör komplikasyonları nelerdir?
Karsinoid tümör hücreleri hormon salgılayabilir ve aşağıdakiler dahil olmak üzere bir dizi komplikasyona sebep olabilir:
- Karsinoid sendrom. Karsinoid sendrom diğer belirti ve bulguların yanında, yüzde ve boyunda kızarıklık veya yanma hissi (flushing), kronik diyare ve nefes almada güçlüğe sebep olur.
- Karsinoid kalp hastalığı. Karsinoid tümörler kalp odalarının, kapaklarının ve kan damarlarının iç yüzünde kalınlaşmaya sebep olabilecek hormonlar salgılayabilirler. Bu kalp kapaklarının kanı sızdırmasına ve kapak replasman tedavisi gerektirebilecek kalp yetmezliğine sebep olabilir. Karsinoid kalp hastalığı genellikle ilaçlar ile kontrol edilebilir.
- Cushing sendromu. Bir akciğer karsinoid tümörü, vücudun çok fazla kortizol üretmesine sebep olacak bir hormonu aşırı üretebilir.
Karsinoid tümör tanısı nasıl yapılır?
Karsinoid tümör tanısında kullanılan test ve yöntemler:
- Kan testleri. Eğer vücudunuzda karsinoid tümör varsa tümör tarafından salgılanan hormonların veya hormon vücut tarafından yıkıldığında oluşan ürünlerin seviyeleri kanda yüksek bulunabilir.
- İdrar testleri. Karsinoid tümörü olan kişilerde, tümör tarafından salgılanan hormonlar vücut tarafından yıkıldığında oluşan yüksek kimyasal seviyelerine rastlanır.
- Görüntüleme testleri. Bilgisayarlı tomografi (BT) taraması, manyetik rezonans görüntüleme (MRI), pozitron emisyon tomografisi (PET), octreotid taraması ve X-Ray dahil görüntüleme yöntemleri doktorunuzun karsinoid tümörün tam yerini belirlemesine yardımcı olabilir.
- Vücudunuzun içini gören bir kamera veya bir cihaz. Doktorunuz vücut içindeki bölgeleri incelemek amacı ile bir lens veya kamera bulunduran uzun, ince bir tüp kullanabilir.
Endoskopi boğazınızdan aşağı ilerletilecek bir endoskop ile doktorunuzun sindirim kanalının içini görmesine yardımcı olabilir. Bronkoskopi boğazınızdan akciğerlerinize ilerleyecek bir skop kullanarak akciğer karsinoid tümörlerini bulmaya yardımcı olabilir. Rektumdan bir skop ilerletilmesi (kolonoskopi) rektal karsinoid tümörlerin tanısına yardımcı olabilir.
Doktorunuz ince bağırsağın içini görmek için yutacağınız hap büyüklüğünde bir kamerayı kullanacak bir test önerebilir (kapsül endoskopi).
- Laboratuvar testi için doku alma. Tanınızı doğrulamak amacı ile tümörden doku örneği alınabilir (biyopsi). Hangi biyopsi türünün uygulanacağı tümörün konumuna göre değişir.
Bazı vakalarda cerrah, tümörden hücre almak amacı ile bir iğne kullanabilir. Bazen ise biyopsi ameliyat esnasında alınabilir. Doku tümördeki hücre tiplerine karar vermek ve bu hücrelerin mikroskop altında nasıl göründüğünü test etmek üzere laboratuvara gönderilir.
Karsinoid tümör tedavi yöntemleri nelerdir?
Karsinoid tümörlerin tedavisi tümörün konumuna, kanserin vücudun diğer kısımlarına yayılıp yayılmadığına, tümörün salgıladığı hormonlara, genel sağlık durumunuza ve kişisel tercihlerinize göre değişir.
Cerrahi
Karsinoid tümör, erken teşhis edildiğinde cerrahi ile bütünüyle çıkarılabilir. Eğer fark edildiğinde ilerlemiş ise tamamının alınması mümkün olmayabilir. Bazı vakalarda; cerrah belirti ve bulguları kontrol altına almaya yardımcı olması adına, tümörün mümkün olduğu kadarını çıkarmaya çalışabilir.
İlaç tedavileri
Karsinoid sendrom tedavisinde kullanılan ilaçlar:
- Kanser hücrelerinin hormon salgılamasını engelleyen ilaçlar. Tümör tarafından salgılanan hormonları engelleyen ilaçların kullanımı karsinoid sendrom belirti ve bulgularını azaltabilir ve tümörün büyümesini yavaşlatabilir.
Octreotide (Sandostatin) ve lanreotide (Somatuline Depot) cilt altına enjeksiyon ile verilir. Her iki ilacın yan etkileri arasında karın ağrısı, şişkinlik ve diyare vardır. Telotristat (Xermelo), karsinoid sendrom semptomlarını daha da iyileştirmek üzere octreotide veya lanreotide ile kombine kullanılan bir ilaçtır.
- Doğrudan kanser hücrelerine radyasyon ileten ilaçlar. Peptid reseptör radyonüklid tedavisi (PRRT), kanser hücrelerini arayıp bulan bir ilaç ile onları öldüren bir radyoaktif maddeyi birleştirir. Karsinoid tümörlerde PRRT’de ilaç vücuda enjekte edilir, kanser hücrelerine gider, hücrelere bağlanır ve radyasyonu doğrudan onlara verir. Bu tedavi, octreotide ve lanreotide kullanımına rağmen büyüyen ileri kanserlerde kullanılır.
Karaciğere yayılan karsinoid tümörlerin tedavisi nasıl yapılır?
Karsinoid tümörler genellikle karaciğere yayılır (metastaz). Tedavi seçenekleri şunları içerir:
- Karaciğer cerrahisi. Karaciğerin bir kısmının alınması (hepatik rezeksiyon), karaciğer tümörlerinin sebep olduğu belirti ve bulguları kontrol altına alabilir.
- Karaciğer tümörleri için kan desteğini durdurmak. “Hepatik Arter Embolizasyonu” olarak adlandıran bir yöntemde doktor, karaciğerin ana kan damarını (hepatik arter) kapatır, karaciğere yayılan kanser hücrelerine kan desteğini keser. Sağlıklı karaciğer hücreleri diğer kan damarlarından gelen kan ile hayatta kalır.
- Kanser hücrelerini sıcak veya soğuk ile öldürme. Radyofrekans ablasyon tedavisi, karaciğerde karsinoid tümör hücrelerinin ölmesine neden olan ısı tedavileri sunar. Kriyoablasyon, kanser hücrelerini öldürmek için dondurma ve çözme döngülerini kullanır.
