İshalin hangi belirtileri ve bulgularının sıradan, hangilerinin ciddi olduğunu bilmek doktora başvurmanız gereken zamanı anlamanıza yardımcı olabilir.

İshal, kanser tedavisi alan kişilerde rahatsız edici ancak oldukça yaygın bir yan etkidir. Bunun yanında kanserin kendisinden kaynaklanıyor da olabilir.

İshal; kanser hastaları için bir rahatsızlıktan daha fazlası, daha ciddi şeylerin bir belirtisi olabilir.

Kanser hastalarında ishal sebepleri nelerdir?

İshal zaman zaman herkeste olur. Kanser olsanız da ishale sebep olan olağan şeyler -kanserden bağımsız olarak- hala sizi etkileyebilir. Ancak kanser hastalarında ishalin, aşağıda belirtilenler gibi ek sebepleri vardır:

• Kanser tedavisi. Kemoterapi, radyoterapi, cerrahi (eğer bağırsağın belli kısımlarının çıkarılması gerektiyse) ve kemik iliği nakli dahil bazı kanser tedavileri ishale sebep olabilir.
• Kanser tedavisi ishale neden olan çeşitli enfeksiyonlara karşı daha duyarlı olmanıza yol açar. Bazı enfeksiyonların tedavisinde kullanılan antibiyotikler de ishale neden olabilir.
• Kanserin kendisi. Belli kanser türleri de ishale neden olabilir. Bu durumun örnekleri karsinoid sendrom ve Zollinger-Ellison sendromu gibi hormon üreten (nöroendokrin) tümörler, kolon kanseri, lenfoma, tiroid bezinin medüller karsinomu ve pankreas kanseridir.

İshalin devam süresi ve ciddiyeti, belirti ve bulgulara neyin sebep olduğuna bağlıdır. Doktorunuzla sizi neler beklediği ve ishalin ne zaman sonlanacağı hakkında konuşun.

Ne zaman doktora başvurmalısınız?

İshal yalnızca rahatsızlık veren bir sorun olabileceği gibi daha ciddi bir şeyin işareti de olabilir. Ayrıca ciddi su kaybı gibi başka sorunlara da yol açabilir.

Aşağıda listelenen belirti veya bulgulardan herhangi birine sahipseniz bir an önce doktorunuza danışın:

• 2 günden uzun süredir, günde altıdan fazla kez bağırsak hareketliliği
• Dışkıda veya rektal bölgede kan varlığı
• İshal sebebiyle kilo kaybı
• 38 derece ve üzerinde ateş
• Bağırsak hareketlerini kontrol edememe
• Bir günden uzun süren ishal veya karın krampları
• İshale baş dönmesi/bayılacak gibi hissetme durumlarının eşlik etmesi

Eğer ishaliniz ciddi görünmüyor ancak evden ayrılmak veya tuvalete yakın olmayan bir yere gitmekten kaygı duymak gibi sorunlar oluşturuyorsa doktorunuza danışın. Eğer karın krampları sizi günlük işlerinizden alıkoyar hale geldiyse bunu da doktorunuzla konuşun.

Eğer hap formunda kemoterapi alıyorsanız ve ishaliniz varsa doktorunuzu haberdar etmelisiniz. Doktorunuz kemoterapi haplarını almaya devam etmenin sizin için güvenli olup olmadığına karar verebilir.

İshal hakkında konuşmak

Doktorunuz ile ishal hakkında konuşmak utanç verici olabilse de doktorunuza kendinizdeki belirti ve bulgulardan bahsetmek çok önemlidir. Kanser tedavisine eşlik eden ishal ciddi olabilir. Doktorunuz ile ne kadar erken paylaşırsanız, doktor da sizi rahatlatmak için o kadar erken harekete geçebilir.

Ne yapabilirsiniz?

İshaliniz başladığında yeme içmenizi düzenleyebilirsiniz. Örneğin:

• Temiz sıvılar için. İshaliniz başladığında beslenmenizi su, elma suyu, temiz et suyu ve buzlu atıştırmalıklar gibi temiz sıvılara yönlendirin. Süt ürünlerinden uzak durun çünkü laktoz intoleransı ishalinizin bir sebebi olabilir. İshal olduğunuzda günde sekiz ila on iki bardak sıvı tüketmelisiniz.
• Lif içeriği düşük gıdalarla beslenin. İshalin iyileşmeye başlaması için muz, pirinç, elma püresi ve tost gibi düşük lifli gıdaları beslenmenize ekleyin.
• Günde beş veya altı küçük öğün tüketin.
• Sindirim kanalına zarar verecek yiyeceklerden uzak durun. Bunlar süt ürünleri, baharatlı yiyecekler, alkol, çok yağlı besinler ve kafein, portakal suyu veya kuru erik suyu içeren içeceklerdir.
• Probiyotikleri deneyin. Probiyotikler normal sindirime geri dönmenize yardımcı olabilecek yararlı bakterilerdir, yoğurtta ve besin takviyelerinde bulunurlar. Lactobacillus ve bifidobacterium, probiyotiklere iki örnektir. Eğer kemik iliği nakli olduysanız, probiyotik kullanmadan önce doktorunuzun onayını alın.

Daha iyi hissetmeye başladığınızda, beslenmenizi yavaş yavaş normal düzeninize getirebilirsiniz.

Cildinize bakım yapın.

Sık ve sulu dışkılama, anal bölge derisini tahriş edebilir. Ilık suyla yıkayın veya bebek mendilleri kullanarak temizleyin. Nazikçe kuruladığınızdan da emin olun.

Petrol jeli gibi suyu sevmeyen bir içeriğe sahip olan merhemler de tahrişi minimum düzeyde tutmanıza yardımcı olabilir. Merhemi anal bölgeyi temizleyip kuruladıktan sonra uygulayın.

İlaçlar faydalı olur mu?

Eğer beslenmenizde yaptığınız değişiklikler ishalin verdiği rahatsızlığı azaltmadıysa, doktorunuz sizi rahatlatacak ilaçlar reçete edebilir. Eğer hali hazırda kemoterapi alıyorsanız, doktorunuz onaylamadan hiçbir tezgah üstü ilacı kullanmayın. Çünkü bu ilaçların bazılarının, kanser tedavisi alan hastalarda tehlikeli yan etkileri olabilir.

Kanser ile ilişkili ishallerde sık kullanılan ilaçlar şunlardır:

• Ağrı tedavisinden opioidlere aşina olabilirsiniz ancak bu ilaçlar aynı zamanda bağırsak hareketlerini yavaşlatarak ishali azaltırlar. Loperamide (Imodium A-D) diğer opioidlere göre daha az yan etkiye neden olur, bu özelliği de onu sık kullanılan tedavi seçeneği haline getirir.
• Salgılamayı önleyen ilaçlar. Bu ilaçlar vücudunuzun salgıladığı sıvı miktarını azaltarak dışkının sertleşmesini sağlar. Doktorunuzun reçete edebileceği salgılama önleyici ilaç örnekleri kortikosteroidler ve octreotide (Sandostatin)’dir.

Başka ilaç tedavileri de vardır ancak hangi tür ilacı alacağınız ishalin ciddiliğine ve ona neyin sebep olduğuna bağlı olarak değişecektir.

Ağır ishali olan hastaların, damar yoluyla sıvı desteği sağlanmak ve beslenmek amacıyla hastanede kalmaları gerekebilir.