Glioblastoma hakkında bilinmesi gerekenler
Glioblastoma nedir?
Glioblastoma, beyin veya omurilikte oluşabilen primer kötü huylu beyin tümörüdür. Sinir hücrelerine destek sağlayan astrosit isimli hücrelerden meydana gelir.
Glioblastoma herhangi bir yaşta oluşabilir ancak sıklıkla ileri yaştaki yetişkinlerde ortaya çıkma eğilimindedir.
Glioblastoma belirti ve bulguları nelerdir?
Gittikçe artan baş ağrıları, bulantı, kusma ve nöbetlere sebep olabilir.
Aynı zamanda glioblastoma multiforme olarak da bilinen glioblastomanın tedavisi oldukça zor olabilir ve genellikle tamamen iyileşmesi mümkün değildir. Tedaviler kanserin ilerlemesini yavaşlatabilir ve belirti ve bulguların azalmasını sağlayabilir.
Glioblastoma tanısı nasıl yapılır?
Glioblastoma tanısında kullanılan test ve yöntemler şunları içerir:
- Nörolojik muayene. Nörolojik muayene sırasında doktorunuz size belirti ve bulguları soracaktır. Görüş, duyma, denge, koordinasyon, kuvvet ve refleks durumlarınızı kontrol edebilir. Bu konulardan bir veya daha fazlasında sorun olması, beyninizin bir beyin tümörü tarafından etkilenmiş kısmı hakkında ipucu olabilir.
- Görüntüleme yöntemleri. Görüntüleme yöntemleri doktorunuzun beyin tümörünün konumunu ve boyutunu tespit etmesine yardımcı olabilir. Beyin tümörlerinin tanısında genellikle MR kullanılır ve bazen fonksiyonel MR veya manyetik rezonans spektroskopisi gibi özelleşmiş MR görüntülemeleri ile birlikte kullanılabilir.
Diğer görüntüleme yöntemleri BT ve pozitron emisyon tomografisi (PET) olabilir.
- Test amaçlı doku örneği çıkarılması (Biyopsi). Glioblastomanın çıkarılması amaçlı biyopsi, özel durumunuz ve tümörün konumuna göre cerrahi öncesi veya cerrahi sırasında bir iğne yardımı ile yapılabilir. Şüpheli doku örneği laboratuvarda hücre tipleri ve agresiflikleri açısından incelenir.
Tümör hücrelerine özel testler, doktorunuza hücrelerin sonradan kazandığı mutasyon tiplerini söyleyebilir. Bu sayede doktorunuz hastalığın ilerleyişi hakkında ipucu edinir ve tedavi seçeneklerini yönlendirir.
Glioblastoma tedavi yöntemleri nelerdir?
Glioblastoma için tedavi seçenekleri:
- Glioblastomanın çıkarılması için cerrahi. Beyin cerrahınız glioblastomayı çıkarmaya çalışacaktır. Hedef tümörün mümkün olan en fazla miktarını çıkarmaktır. Ancak gliosblastomanın normal beyin dokusu içine büyümesi sebebi ile tamamen alınması mümkün değildir. Bu nedenle birçok hasta, tekrarlayacak hücreleri hedef almak üzere cerrahi sonrası ek tedaviler alır.
- Radyoterapi kanser hücrelerini öldürmek için X-ray veya protonlar gibi yüksek enerjili ışınları kullanır. Radyoterapi sırasında siz bir masada uzanırken etrafınızda hareket eden bir cihaz beyninizdeki belirli noktalara ışınları yöneltir.
Radyoterapi genellikle cerrahi sonrası önerilir ve kemoterapi ile birlikte verilebilir. Cerrahi müdahaleye uygun olmayan bireyler için radyoterapi ve kemoterapi ilk tedavi seçeneği olarak kullanılabilir.
- Kemoterapi kanser hücrelerini öldürmek için ilaçları kullanır. Bazı vakalarda cerrahi sırasında beyin içine kemoterapi ilacı içeren, ince, yuvarlak ilaç kapsülleri yerleştirilir. Kapsüller yavaşça çözülür, içeriğindeki ilacı serbest bırakır ve kanser hücrelerini öldürür.
Hap olarak alınan kemoterapi ilacı teozolomide (Temodar), sıklıkla cerrahi sonrası radyoterapi sırasında ve sonrasında verilir.
Eğer gliobastoma tekrarlarsa diğer kemoterapi türleri önerilebilir. Bu diğer türler genellikle koldaki bir damar içine verilerek uygulanır.
- Elektrik alan tedavisi (Tumor Treating Fields-TTF). TTF tümör hücrelerinin çoğalma yeteneğini bozmak amacıyla elektrik alanı kullanır. Saç derinize yapıştırılacak parçalar ile uygulanır. Bu parçalar elektrik alanı oluşturan taşınabilir bir cihazla bağlantılıdır.
TTF kemoterapi ile verilebilir ve radyoterapi sonrası önerilebilir.
- Hedeflenmiş ilaç tedavisi. Hedeflenmiş ilaçlar kanser hücrelerinin büyümelerini ve yayılmalarını sağlayan özel anormalliklere odaklanır. İlaçlar bu anormalliklere odaklanır ve kanser hücrelerinin ölmesine sebep olur.
Bevacizumab (Avastin), glioblastoma hücrelerinden vücuda giden, yeni damarlar oluşumuna ve kanser hücrelerine kan ve besin sağlanmasına sebep olan mesajı hedef alır. Glioblastomann tekrarladığı veya diğer tedavilere yanıt vermediği durumlarda bevacizumab bir seçenek olabilir.
- Klinik denemeler. Klinik denemeler yeni tedavi çalışmalarıdır. Bu çalışmalar size güncel tedavi seçeneklerini deneme şansı verir ancak yan etkilerinin riskleri bilinemeyebilir. Doktorunuza bir klinik denemeye uygun olup olmadığınızı sorun.
- Destekleyici (palyatif) bakım. Palyatif bakım ciddi bir hastalığın ağrı veya diğer semptomlarını rahatlatmaya odaklanan özelleşmiş bir tıbbi bakımdır. Palyatif bakım uzmanları devam eden tedavinizi tamamlayan ekstra bir destek katmanı sağlamak amacıyla siz, aileniz ve diğer doktorlar ile çalışır. Palyatif bakım cerrahi, kemoterapi veya radyoterapi gibi diğer şiddetli tedaviler ile birlikte uygulanabilir.
